Współcześnie żyjemy w  społeczeństwie nadmiaru informacji. Jesteśmy zalewani mnogością bodźców, nowinek, wiedzy, czy wydarzeń. Staramy się znaleźć to, czym się interesujemy, a  pozostałe wiadomości selektywnie odrzucamy. Dorosłym łatwiej dokonać tej selekcji. Z perspektywy widzimy jak kształtowały się nasze dziecięce zainteresowania. Można dostrzec także wyraźnie kto i co nas kształtowało. Z taką wiedzą należy być świadomym, że szczególnie właśnie dziś, w tym bombardowaniu informacjami i serwowaniu papki medialno-komercyjnej, jako dorośli powinnyśmy subtelnie, ale mądrze kształtować gusta i zainteresowanie naszych dzieci. Dziecko nie raz, w związku z przedszkolem, szkołą, dzielnicą, w której mieszka, w sposób niezależny od siebie, spotka się np. z różnego rodzaju spotkaniami, festynami, które z racji na swój rekreacyjny i rozrywkowy charakter, nie mają zbyt wiele wspólnego z kulturą wyższą. Rzadko spotka się np. z teatrem, wystawą artystyczną.

W wielu przedszkolach i szkołach organizowane są spektakle teatrów przyjezdnych, co też jest bardzo cenne dla dzieci, ale nie zastąpi to spotkania z prawdziwym teatrem, gdzie oprócz sztuki teatralnej dla dzieci dużym wydarzeniem jest wszystko to, co dookoła, kurtyna, widownia, ale także zasady związane z zachowaniem się podczas przedstawienia, odświętny strój. Te doświadczenia wokół teatru mają ogromny wpływ na inne zachowania, jakie u dziecka dopiero się kształtują, a teatr to tylko przykład.

A dlaczego sztuka jest tak ważna dla rozwoju najmłodszych?

Kultura jest ważną częścią życia każdego człowieka, również dziecka. To przez kulturę od najmłodszych lat rozwija się i kształtuje wyobraźnia, dzięki kulturze uczymy się wartości, to ona jest często dla dziecka źródłem wiedzy o otaczającym go świecie i co bardzo ważne, poszerza horyzonty. Sztuka działa na wszystkie zmysły, przez co uwrażliwia na otaczający świat oraz ludzi. Dziecko zaprzyjaźnione ze sztuką łatwiej odróżnia dobro od zła, przez co może być bardziej wyczulone na krzywdę innych osób. Dzieła artystyczne, poznawane od najmłodszych lat wpływają na kształtowanie postaw, uczą właściwych zachowań. Obcując z książką, filmem i teatrem, dziecko poznaje historie i doświadczenia innych, które później zdarza się, że przenosi do własnego życia. Stara się naśladować najszlachetniejszych bohaterów literackich czy filmowych. Sztuka oczywiście ma również charakter edukacyjny. Często bawi, ale również rozwija. Czytanie książek, wzbogaca u dziecka zasób słownictwa, uczy poprawnej ortografii oraz oddziałuję na wyobraźnię. Filmy i spektakle wpływają na rozwój emocjonalny dziecka, poczucie estetyki i gustu artystycznego. Muzyka uwrażliwia dziecko na piękno.

Kontakt dziecka z kulturą i sztuką warto rozpocząć jak najwcześniej. Od najmłodszych lat należy czytać książki, pokazywać kolorowe obrazki czy włączać muzykę. Dzięki temu stymuluje się zmysły dziecka, co w późniejszym etapie rozwoju ma odzwierciedlenie  w  inwencji twórczej dziecka i  jego pomysłowości. Dziecko, które obcuje z wytworami kultury łatwiej wyraża swoje uczucia i emocje, a także swoje własne zdanie na dany temat. Zainteresowanie kulturą w życiu dziecka przekłada się często na chęć tworzenia własnych „dzieł artystycznych”. Dlatego warto wykorzystać ten moment i jeśli zaobserwuje się  u dziecka zainteresowania artystyczne, można zapisać je na zajęcia dodatkowe, dzięki którym będzie mogło się spełniać i realizować swoje pasje. Wielu specjalistów uważa, że kultura jest głównym determinantem indywidualnego rozwoju człowieka.

Skoro wiemy już, jak ważny jest wpływ kultury na rozwój dziecka, możemy się zastanowić, co należy robić, żeby zaprzyjaźnić je z kulturą i sztuką? Jak już było to wspomniane wyżej, możemy mu czytać już od pierwszych miesięcy życia, a także opowiadać bajki i śpiewać kołysanki. Z czasem, gdy dziecko dorasta czytanie książek jest nadal niezwykle ważne, a także rozmowa o nich. Inteligentna dyskusja o lekturze ma czasem większą siłę oddziaływania niż jakakolwiek inna „pogadanka wychowawcza”. Możemy wspólnie oglądać wybrane filmy dla dzieci, które są dostosowane do ich możliwości percepcji i wieku. Możemy zaplanować wycieczkę do muzeum lub spektakl w teatrze. W tych propozycjach warto zwrócić uwagę na ważny aspekt, wszystkie wydarzenia, poprzez, które dziecko jest wprowadzane w świat kultury są przeżywane wspólnie z rodzicami, rodzeństwem. Tu pojawia się jeszcze jeden ogromny plus, poprzez wspólne spędzanie czasu zacieśniają się więzi rodzinne.

W  naszym Radomiu oferta kulturalna wbrew pozorom jest dość bogata, wystarczy chęć zainteresowania się tym tematem i  poświęcenie chwili na przeanalizowanie repertuarów również adresowanych dla dzieci. Niezwykle prężnie działa Scena Fraszka Radomskiego Teatru Powszechnego im. Jana Kochanowskiego. Spektakle dla najmłodszych zachwycają scenografią i artyzmem oraz swoim wymiarem wychowawczym i  edukacyjnym. Miejskie instytucje kultury także są bardzo otwarte dla najmłodszych i  w  swój program wplatają oferty dla nich. W  Łaźni RKŚTiG co miesiąc odbywają się spotkania dla melomaluszków „Smykofonia”, w Amfiteatrze możemy obejrzeć ciekawe spektakle w ramach cyklu „Wkręć się w teatr”, Resursa Obywatelska proponuje zajęcia teatralne, taneczne i choreograficzne. W Muzeum Jacka Malczewskiego także zawsze znajdziemy wystawę, która jest skierowana do dzieci, choćby stała „Zanim powstało miasto. Początki Radomia” czy „Ekspozycje przyrodnicze”, ale również, co jakiś czas gościnnie możemy obejrzeć wystawy choćby starych zabawek, domków dla lalek czy wyrobu pierników toruńskich. Atrakcyjne dla dzieci bez wątpienia jest Muzeum Wsi Radomskiej. Bogatą ofertę zarówno filmową jak i warsztatową dla dzieci ma również Elektrownia Mazowieckie Centrum Sztuki Współczesnej. Jeśli do tego dołączymy oferty domów kultury oraz kin, to okazuje się, że naprawdę mamy w czym wybierać i każdy znajdzie coś dla siebie.

Wybierając cel wakacji, także warto pomyśleć o miejscu, w którym dziecko mogłoby nie tylko poleżeć na plaży, ale także zobaczyć jakieś zabytki, obiekty historyczne, muzea czy galerie.

Rodzice często nie zdają sobie sprawy z tego jak sztuki artystyczne są ważna dla dzieci. A to przecież one rozwijają, uczą, kształtują cechy, które rozwijane już od najmłodszych lat, zaowocują w przyszłości. Pamiętajmy o tym, jakie ziarno zasiejemy u dzieci, taki plon zbierzemy w ich dorosłym życiu.

mgr Marlena Burska, socjolog, Klub Środowisk Twórczych ŁAŹNIA